Beperking zon op landbouwgrond frustreert transitie
Minister Jetten heeft vrijdag een brief naar de Kamer gestuurd, waarin duidelijk wordt dat het kabinet van plan is om zon op landbouwgrond vanaf 2024 te beperken. De brief spreekt over ‘Nee tenzij.’ Wat de ‘tenzij’ is, zal pas na de zomer helder worden. Statkraft vreest dat de onzekerheid de energietransitie direct zal frustreren.
Frustratie energietransitie
Op 7 juli 2023 presenteerden ministers Jetten en de Jonge de zogenaamde zonnebrief. De brief stelt dat zon op landbouwgrond niet meer aan de orde mag zijn, behoudens enkele uitzonderingen. Wat die uitzonderingen zijn is nog onduidelijk. De minister wil per 1 juli 2024 de ‘Nee tenzij’ in regelgeving vastleggen.
De brief komt op de dag dat de regio’s (RESsen) juist stellen dat de uitvoering van de ambities voor hernieuwbare opwek op land zeer moeizaam loopt en dat daarmee de kabinetsambitie om in 2035 tot een CO2-vrij elektriciteitssysteem te komen in gevaar komt. Het is evident dat met het uitsluiten van zon op landbouwgrond (ruim de helft van het Nederlandse grondoppervlak) er veel minder duurzame energie geproduceerd zal worden.
Onduidelijk doel
Wat met het defacto verbod wel beoogd wordt, is met de brief niet echt duidelijk. Individuele boeren die ervoor kiezen om tijdelijk op een deel van hun land panelen te plaatsen worden juist geraakt. Hun route om het bedrijfsinkomen te diversificeren en te verduurzamen wordt geblokkeerd. Ook natuur en omwonenden worden niet geholpen met een ban. Nieuwe parken worden nu volgens de gedragscode zon op land standaard aangelegd met een grote betrokkenheid en waarde voor omwonenden en met een aantoonbare toename van de natuur. Niet voor niets hebben de partijen achter de gedragscode zich vandaag hard uitgesproken tegen de zonnebrief, zoals de Vogelbescherming, de Nederlandse Vereniging van Omwonenden NLVOW en de energiecoöperatie vereniging Energie Samen.
Tot nu toe maken gemeenten lokaal de afweging over een zonnepark. Deze afweging op lokaal niveau - kijkend naar het landschap, de steun bij omwonenden - wordt met de zonnebrief rigoureus aan de kant geschoven. “Een one-size-fits-all model vertraagt de energietransitie”, betoogt Valérie van Hagen, Head of New Business Statkraft Nederland. “Per gemeente zijn er andere behoeftes en wensen en niet ieder plan voor een zonnepark is gelijk. Deze ongenuanceerde maar ook onduidelijke regelgeving brengt het halen van onze klimaatdoelen in gevaar.”
Statkraft pleit voor een heroverweging van de ‘Nee tenzij’ voor zonneparken, duidelijk beleid en mogelijkheid tot maatwerk op lokaal niveau.