Val van kabinet en onduidelijk beleid voor ontwikkeling zonneparken zorgt voor onnodige vertraging van de energietransitie
Met de val van kabinet Rutte IV dreigt voortgang op een aantal belangrijke politieke dossiers te stokken, waaronder bij de ontwikkeling van zonne-energie in Nederland. Demissionair minister Jetten schreef vlak voor de val van het kabinet aan de Tweede Kamer dat hij de ontwikkeling van zonneparken op land wil beperken. Dit, terwijl de vraag naar duurzame energie alsmede de druk op ons elektriciteitsnet blijft toenemen. “Er is juist nu behoefte aan een duidelijk energiebeleid vanuit Den Haag” betoogt Niels van der Linden, Country Manager Statkraft Nederland.
Zonprojecten op land leveren een belangrijke bijdrage aan een aantal grote opgaven waar we op dit moment voor staan, denk bijvoorbeeld aan de verduurzaming van de industrie, toekomstbestendig maken van het energiesysteem en het tegemoet komen aan de toenemende vraag naar duurzame energie. We kunnen niet vertragen met de energietransitie door onduidelijk beleid. Het is dan ook essentieel dat de ontwikkeling van zon op land mogelijk blijft. Wel op basis van lokaal maatwerk, nauwe samenwerking met de omgeving en met behoud van natuur en biodiversiteit.
In de brief van demissionair minister Jetten aan de Tweede Kamer staat dat er voor zon op land een “nee, tenzij”-beleid gaat gelden vanaf 2024. Dat betekent zoveel als: geen zonneparken op natuur- en landbouwgrond, tenzij er sprake is van nog nader te bepalen uitzonderingen. Deze zeer onduidelijke beperking op de ontwikkeling van zonneparken roept veel vragen op van sector- en milieuorganisaties, terwijl er juist nu baat is bij duidelijkheid. Ook vanuit de lokale politiek is er een oproep gedaan om niet stil te komen staan in de energietransitie. Terwijl ons demissionaire kabinet haar wonden likt tijdens het zomerreces, is het noodzaak om in te zetten op lokaal maatwerk en om het vage ‘nee, tenzij’ beleid in te trekken.
Hou ruimte voor lokaal maatwerk
Per gemeente zijn er andere behoeftes en wensen en niet ieder plan voor een zonnepark is gelijk. Tot nu toe maken gemeenten lokaal de afweging over een zonnepark. Dat gaat in samenspraak met boeren, omwonenden en de ontwikkelaar, om zo tot parken te komen die lokale voorkeuren borgen. Daarbij wordt ook goed gekeken hoe parken ingepast worden in het landschap. Deze poging van Rob Jetten om besluitvorming over de energietransitie weer te centraliseren beperkt de broodnodige mogelijkheid van lokaal maatwerk.
Multifunctioneel gebruik zonneparken is goed mogelijk
De beperking die Jetten heeft gesuggereerd doet ook tekort aan de afspraken die al zijn gemaakt tussen betrokken partijen. De goede samenwerking tussen ontwikkelaars van zonneparken en de eigenaren van zon op landbouw- en natuurgronden is namelijk geborgd in de gedragscode zon op land. Met deze gedragscode heeft een groot deel van de zonnesector zich gecommitteerd aan de ontwikkeling van parken met voldoende groen, toename van natuur, goede betrokkenheid van omwonenden en grondgebruik dat agrarische activiteiten blijft toelaten. De richtlijn uit de kamerbrief van Jetten schiet haar eigen doel voorbij en beperkt de ontwikkeling van zonneparken in combinatie met natuurontwikkeling, landbouw (Agri-PV) of in combinatie met kleinvee. Zonneparken kunnen juist hand in hand gaan met versterken van de biodiversiteit of landbouw. Hier zit enorme potentie in.
0,1%
Tot slot, uiteindelijk is er maar een zeer beperkte hoeveelheid agrarische grond nodig van het totaal in Nederland. Momenteel wordt 50% van onze stroomvoorziening duurzaam opgewekt. Deze duurzame stroom wordt voor dertig procent opgewekt met zonnepanelen op daken en op land. Er staat ongeveer 14.000 hectare aan panelen in Nederland, 5.000 op daken van huizen, 5.800 op daken van grote bedrijfsloodsen en 3.800 hectare op land. Slechts 2.200 hectare staat nu op landbouwgrond. Dat is net iets meer dan 0,1% van alle agrarische grond. Het verder beperken van zon-op-land heeft daarom een onevenredig grote impact op de ontwikkeling van zonne-energie en daarmee de energietransitie.
De allergrootste uitdaging van de energietransitie is tijd. Op dit moment brengen onduidelijkheid beleid en politieke onzekerheden het behalen van onze klimaatdoelen in gevaar. Zonprojecten op land leveren een belangrijke bijdrage aan een aantal grote opgaven waar we op dit moment voor staan als Nederland. Daarvoor hebben we duidelijk politiek beleid nodig waarbij lokaal maatwerk leidend is. We kunnen ons geen vertraging veroorloven.