Plannen voor de energietransitie in het verkiezingsprogramma

De programma’s tonen een hele brede waaier aan standpunten. Acht partijen hebben besloten hun programma door het Centraal Planbureau door te laten rekenen waarmee duidelijk wordt wat de financiële en economische gevolgen zijn van hun plannen. Het gaat om VVD, D66, GL-PvdA, CDA, CU, Volt, SGP en JA21. Bij de andere partijen, die deze doorrekening niet hebben laten uitvoeren (PVV, BBB, NSC, FvD, PvdD en SP) blijven de plannen wat onduidelijker.

Bij PVV, JA21, BBB en FvD, volgens de peilingen goed voor grofweg een derde van de zetels, is er een uitgesproken afkeer tegen het klimaatbeleid. Deze partijen pleiten voor afschaffing van de steun voor duurzame opwek, voor het openhouden van kolen- en gascentrales en voor een stop op wind op land. Het stoppen van de energietransitie en de keuze voor kernenergie zorgt voor een lagere energierekening en voor het oplossen van netcongestie, zo redeneren deze partijen.  

Aan de andere kant van het spectrum staan partijen die juist een veel ambitieuzere energietransitie voorstaan: GroenLinks-PvdA, D66, de ChristenUnie, Partij voor de Dieren, Volt en SP. Deze partijen zijn volgens de laatste peiling eveneens goed voor een derde van de stemmen. 
Volgens deze partijen is de energietransitie niet alleen nodig voor klimaat, maar ook voor een lagere energierekening en verminderde geopolitieke afhankelijkheid. De partijen komen met normen en leggen de rekening voor een groot deel bij de vervuiler neer, via initiatieven zoals de CO2-heffing voor energiecentrales en de industrie. GroenLinks-PvdA en Volt willen dat de hele elektriciteitsvoorziening in 2035 CO2-vrij is.  

CDA en VVD staan in het politieke midden van de klimaat- en energiediscussie. Beiden geven volle steun aan het halen van de internationale en Europese afspraken, maar wel ‘zonder nationale kop’. Het CDA pleit voor een ‘ambitieus’ Europees klimaatbeleid. De VVD pleit voor ‘realisme’. Beiden spreken hun steun uit voor de duurzame opwektechnieken, inclusief zon en wind (op zee), naast kernenergie.  VVD wil de industrie tegemoetkomen met lagere belastingen en nettarieven. VVD en CDA wijzigen vrij weinig aan het huidige klimaatbeleid, zo laat de doorrekening van het CPB zien.  

Alles overziend, geeft een ruime meerderheid aan partijen volle steun aan de energietransitie. Deze steun geldt ook voor elektriciteitsopwekking uit zon en  wind, de productie van (groene) waterstof, elektriciteitsopslag en de versterking van het elektriciteitsnet omwille van elektrificatie. Verschillen zitten in mate van ondersteuning voor verschillende technieken als wind op land en kernenergie, maar vooral in het tempo waarin de transitie moet worden volbracht en in de kracht waarmee deze wordt nagestreefd. Met betrekking tot het onderwerp energietransitie valt er op 29 oktober dus echt wat te kiezen. Wij zijn blij dat er ook brede steun is voor de technieken waar Statkraft aan werkt.