Overheid: investeer in energieopslag als oplossing tegen netcongestie
De energietransitie is in volle gang, maar alles wijst erop dat het elektriciteitsnet nog niet klaar is voor de volledige overstap naar groene energie. Ons net is te vol en dit heeft grote negatieve gevolgen voor Nederland. Denk aan stroomstoringen en het gedwongen stopzetten van groene energieprojecten. Dit is een situatie waar we niet in terecht willen komen en daarom zijn grote veranderingen van het energiesysteem noodzakelijk, waarbij energieopslagsystemen een cruciale rol spelen. In aanloop naar het commissiedebat in de Tweede Kamer over onder andere de rol van batterijen in het energiesysteem geeft Statkraft aanbevelingen om de leveringszekerheid te kunnen waarborgen.
De kern van het probleem is dat er een onbalans is tussen de energievraag en het aanbod ervan. Binnen de oplossingsmogelijkheden speelt energieopslag een sleutelrol: door overschotten lokaal op te slaan, wordt de energiebalans beter beheerd en voorkomen we dat pieken leiden tot congestie. Overheid en netbeheerders moeten hierop inspelen met gerichte investeringen in zowel fysieke infrastructuur als opslagcapaciteit.
De gevolgen van netcongestie zijn door iedereen inmiddels voelbaar, ook in de portemonnee. Zo laat recent onderzoek van BCG zien dat netcongestie de Nederlandse samenleving tot 40 miljard euro kost. Lange wachtrijen voor aansluitingen op het net zorgen onder meer voor vertraagde woningbouw, problemen voor bedrijven en stilstand bij duurzame energieprojecten zoals de realisatie van zonne- en windparken.
Ook huishoudens merken de problemen. Waar het aanleggen van zonnepanelen voorheen nog goed voor de portemonnee was, is dat steeds minder het geval. Door de afschaf van de salderingsregeling is het minder financieel aantrekkelijk om opgewekte energie terug te leveren aan het net – een reden waarom zonnepanelenbedrijven in zwaar weer verkeren.
Netcongestie leidt verder tot het verliezen van duurzaam opgewekte energie. Zonne- en windparken worden tijdelijk uitgezet uit angst voor overbelasting van het net. Maandelijkse cijfers van Energieopwek.nl laten zien dat de groene energieopwekking maar liefst vijftien procent van de tijd stil heeft gelegen in augustus. Ter illustratie: met de stroom die hiermee is misgelopen hadden 500.000 elektrische auto’s een half jaar lang rond kunnen rijden.
Impression of Battery Energy Storage Facility
Omdat de verantwoordelijke partijen geen concrete stappen nemen, proberen burgers al op eigen initiatief oplossingen te vinden; ze schaffen dure thuisbatterijen aan en bij het gebruik van stroom houden Nederlanders steeds meer rekening met piek- en dalmomenten, waarbij ze de auto opladen wanneer de zon schijnt en een wasje draaien als het waait buiten. Hoewel we dit toejuichen, is dit slechts een druppel op de gloeiende plaat. De impact hiervan is nog te klein om een wezenlijke oplossing te bieden om de verschillen tussen vraag en aanbod recht te trekken en netcongestie te voorkomen. Overheid en netbeheerders zijn degene die hier stappen moeten gaan zetten.
Naast investeringen in het net, is het van belang dat de ontwikkeling van energieopslag verder gestimuleerd wordt om het net te ondersteunen. Door energie op piekmomenten op te slaan en op rustige momenten weer in te zetten, wordt het verschil in vraag en aanbod meer gelijkgetrokken. Hiervoor zijn investeringen in batterijopslag en waterstof nodig.
Wat ons tegenhoudt om dit grootschalig in te zetten? Het gebrek aan goed beleid en het geven van politieke prioriteit. Zo hebben batterijen nu nog last van onnodig hoge tarieven, omdat de huidige regelgeving ze zowel als producent als verbruiker van elektriciteit beschouwt. Normaliter betalen producenten geen transporttarieven, maar deze moeten ontwikkelaars, net als andere elektriciteitsverbruikers, gek genoeg wel betalen voor hun batterijen. Dit beleid beperkt de brede inzet van batterijen en dwingt het uitwijken naar kostbare noodoplossingen als curtailment.
Het is hoog tijd voor verandering. Het idee dat we in Nederland straks meerdere keren per jaar zonder stroom kunnen zitten klinkt als een doemscenario, maar dit kunnen de overheid en netbeheerders voorkomen door nu te investeren in herinrichting van het energiesysteem en het stimuleren van energieopslag. Wanneer oplossingen als batterijen en waterstof een duwtje in de rug krijgen, kunnen deze op grote schaal ingezet worden en vermijden we noodoplossingen als curtailment. Alleen op deze manier ontwikkelen we een samenleving waarin een groene energietransitie echt mogelijk is.
Meer lezen over netcongestie en energieopslag?
-
Groei van zonnestroom is nodig, maar wel met systeemintegratie
Zonnestroom heeft de laatste 10 jaar een spectaculaire groei gekend. Die groei lijkt nu te stokken door weerstand tegen het ruimtebeslag van zonneparken, gebrek aan netcapaciteit en door zonneproduc...
Lees meer
-
Hoge kosten netcongestie, maar oplossingen in beeld
Eind juni publiceerde het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat een studie over de maatschappelijke kosten van netcongestie. Het is voor het eerst dat deze kosten op een rij zijn gezet.
Lees meer
-
Onderzoek toont aan: batterijopslag maakt energie goedkoper, duurzamer en efficiënter
Onderzoeksbureau Kalavasta heeft in opdracht van Energy Storage NL een studie uitgevoerd naar de voordelen van batterijopslag in het elektriciteitssysteem, waaraan is bijgedragen door verschillende...
Lees meer
-
Energie opslagsystemen
Energie opslagsystemen (EOS) kunnen een belangrijke rol spelen in de energietransitie in Nederland. Door de groei van hernieuwbare energiebronnen zoals zonne- en windenergie, wordt de productie van...
Lees meer